بسم‌الله


فصل اول: وعده ظهور و تولد


موسی علیه السلام وعده تولد و ظهورش از قبل بشارت داده شده بود،تولد و ظهور امام زمان علیه السلام نیز از قبل بشارت داده شده بود.
در کمال الدین آمده:حضرت یوسف وقتی خواست از دار دنیا رحلت کند آل یعقوب را نزد خود فرا خوانده و به آنها فرمود:من از میان شما میروم و شما به دست قبطیان گرفتار میشوید.به شما ظلم و ستم فراوان روا خواهد شد و راه نجاتی برای خود پیدا نمیکنید مگر زمانیکه منتقمی از طرف حق بیاید بنام موسی بن عمران.
موسی بن عمران بساط ظلم و تجاوز و ستم را بر چیند و به جای آن سفره ی عدل و داد و انصاف و میانه روی را بگستراند.
در کتابهای قدیمی در مورد یک شخص منجی که در آخرالزمان ظهور میکند اشاره مستقیم شده است.بعد از بعثت رسول اکرم صلی الله علیه و آله نیز احادیث متعددی در مورد ولی عصر علیه السلام موجود است.اول کسی که در مورد تولد و غیبت امام زمان علیه السلام صحبت کرده رسول اکرم صلی الله علیه و آله بوده و سپس امیرالمومنین علیه السلام و سایر ائمه علیهم السلام بوده اند. آیات بسیاری از قرآن مجید از طرف امامان ما به ظهور امام زمان علیه السلام تاویل شده است.هستند افرادی که مهدی باوری را فقط به تشیع نسبت داده اند،در صورتیکه ظهور اولادی از نسل فاطمه الزهرا علیها السلام در آخرالزمان مورد اتفاق شیعیان و اهل سنت است.ما در اینجا به برخی از آیات و روایات در مورد امام زمان علیه السلام میپردازیم:

قرآن و مژده ظهور

برخی از کتابها در حدود یکصد و چهل آیه از قران کریم را به استناد احادیث فریقین،بر امام زمان علیه السلام تطبیق کرده اند.ما در اینجا تعدادی از این آیات را می آوریم:
آیه ۲و۳ سوره بقره:((هدی للمتقین*الذین یومنون بالغیب)).
امام صادق علیه السلام در تفسیر این آیه میفرمایند:متقین شیعیان علی بن ابیطالب هستند و غیب حجت غایب است.(بحارالانوار)
آیه ۱۲۴ سوره بقره :((و اذ ابتلی ابراهیم ربه بکلمات فاتمهن)).
راوی میگوید:در باره ی این آیه مبارکه از امام صادق علیه السلام پرسش کردم،حضرت فرمودند:این همان کلماتی است که حضرت آدم علیه السلام از پروردگار خود دریافت نمود.پس توسط آن کلمات به پیشگاه پروردگار توبه کرد و خداوند توبه اش را پذیرفت.راوی میگوید پرسیدم:مقصود از ((فاتمهن))در آیه چیست؟حضرت فرمودند:مقصود اینست که خداوند آنها را تا قائم مهدی علیه السلام به اتمام رسانید و دوازده امام را که نه تن آنان از فرزندان حسین علیه السلام میباشند،برای او بیان فرمود.(سیمای امام در آیینه ی قرآن)
آیه ۸۶ سوره هود:((بقیت الله خیر لکم ان کنتم مومنین)).
امام باقر علیه السلام در تاویل این آیه ی شریفه میفرماید:هنگامیکه مهدی ظاهر شود اولین سخنی که بر زبان مبارکش جاری میشود این آیه ی شریفه است.(مجمع البیان)

احادیث ظهور

جابر بن عبدلله انصاری میگوید رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:فرزندم مهدی نامش هم نام من است و کنیه اش هم کنیه من.اشبه الناس است به من در خلقت و خلاق.یک غیبتی دارد و یک سرگردانی درباره اش پیش می آید که امتها در آن گمراه شوند سپس چون شهاب ثاقب پیش آید و زمین را پر از عدل و داد کند چنانچه پر از ظلم و جور شده باشد.
امام باقر فرمودند:رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:خوشا به حال کسی که قائم اهل بیتم را درک کند و در غیبت او پیش از ظهور به امامت او معتقد باشد،با دوستانش دوست باشد و با دشمنانش دشمن . او در روز قیامت از رفقای من،ظرف دوستی من و اکرم امت من است (کمال الدین و تمام النعمه).
در متن لوح فاطمه الزهرا علیها السلام بدین صورت آمده است :خداوند متعال پس از یادآوری از خصائص و جایگاه رب العالمین و همچنین تاکید بر مبعوث کردن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و قرار دادن اوصیایی از برای رسولانش،بعد به تفصیل به جانشینان پیغمبر اکرم صلی الله علیه پرداخته اند که امیر المومنین علی بن ابی طالب علیه السلام را وصی او و او را بر تمام اوصیا فضیلت و برتری داده اند و یکایک جایگاه و خصلتهای فرزندانش را که جانشینان وی میباشند را اسم میبرد که ذکر تمامی آن در این مطلب نمیگنجد.در آخر فرموده اند که سپس این نعمت را به فرزند حسن که رحمه للعالمین است کامل میکنم,برای او کمال موسی و جمال عیسی و صبر ایوب خواهد بود و به زودی اولیای من در زمان غیبت او خوار میشوند.دائما با کشتار و آتش و ترس و رعب و وحشت همراه هستند و زمین با خون آنها رنگین میشود......آنها حقیقتا اولیای من هستند،به واسطه ی آنها هر فتنه ی ظلمانی را دفع میکنم و به وسیله ی ایشان زلزله و دگرگونیها را از بین میبرم.آنها کسانی هستند که صلوات و رحمت و مغفرت پروردگارشان برای آنهاست و ایشان هدایت کنندگانند.

این بشارتها که از طرف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام به دست ما رسیده بسیار زیادند که نشان دهنده این است که از زمان پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله مردم را برای تولد و ظهور حضرت حجت بن الحسن عسکری علیه السلام اماده میساختند و اما روایاتی که در مورد تولد،غیبت،ظهور،علامات ظهور و پس از آن از طریق دو امام بزرگوار یعنی امام باقر و امام صادق علیهما السلام نقل شده به مراتب بیشتر از روایات سایر معصومین است.
آنهایی که میگویند عقیده ی مهدوی و ظهور حضرت مهدی علیه السلام ساخته ی تشیع است باید متذکر شویم که راویان و صاحبان کتابهای صحیح و سنن اهل تسنن،احادیث بسیاری در رابطه با امام زمان علیه السلام در کتب خود ذکر کرده اندکه اسامی تعدادی از کتابهای آنها را ذکر می کنیم:ابو داوود در کتاب سنن،ترمذی در کتاب جامع،ابن ماجه در کتاب سنن،حاکم نیشابوری در کتاب المستدرک علی الصحیحین،ابو نعیم اصفهانی در کتاب المهدی،البیهقی در کتاب دلائل النبوه و... بسیاری از علمای اهل سنت احادیث حضرت مهدی علیه السلام را متواتر دانسته اند یا تواتر آنها را از دیگران نقل کرده و بدان اعتراض ننموده اند.(اخرین امید-داود الهامی).

مخفی بودن ولادت

ولادت حضرت ولی عصر علیه السلام مانند تولد حضرت موسی علیه السلام بطور مخفیانه صورت گرفت:
بعد از رحلت حضرت یوسف علیه السلام,بشارتی که در مورد ظهور منجی آنها از طرف وی،به بنی اسرائیل ابلاغ گردیده بود به عنوان ودیعه و امانت در نزد آنها قرار گرفت.این سخن را نسل بعد از نسل،ذریه بعد از ذریه،فرزند بعد از فرزند برای یکدیگر بازگو میکردند.این گذشت تا اینکه دو نفر از کاهنان مقرب دربار فرعون نزد وی آمدند و این سخن را برای فرعون بازگو کردند.ابتدا فرعون باور نمیکرد ولی وقتی که فهمید این سخن از طرف حضرت یوسف علیه السلام بیان شده جلسه ی شور با کاهنان و امیران برپا کرد تا چاره ای برای این مشکل پیدا کنند.تمهیدات مختلفی اندیشیدند مثل جدا کردن زنان از مردان،کشتن نوزادان پسر و در آخر کشتن زنان باردار با فرزندانشان،ولی از آنجاییکه وعده ی حق تعالی میبایست انجام شود کاری از پیش نبردند به جز قتل و جنایت.در آخر هم این وعده ی پروردگار در خانه خود فرعون محقق شد.(کمال الدین و تمام نعمه).
حکومت عباسی نیز برای یافتن حضرت مهدی علیه السلام تلاش بسیاری صورت دادند و به همین دلیل زندگی امام حسن عسکری علیه السلام را به طور دقیق تحت نظر داشتند و لذا ولادت حضرت ولی عصر علیه السلام بطور مخفی صورت گرفت.شیخ مفید علیه الرحمه در کتاب ارشاد خود در شرح حال امام زمان می نویسد:ولادت آن حضرت به دلیل مشکلات آن زمان و جستجوی شدید حکومت و کوشش آنان برای یافتن آن حضرت مخفی ماند.

وقتی که معتمد شنید حضرت امام حسن عسکری علیه السلام بیمار هستند،پنج نفر از خدمتگزارانش که نحریر خادم مخصوص خلیفه هم در میان آنان بود و چند پزشک و قاضی القضات را نزد امام حسن عسکری علیه السلام فرستاد و به وزیرش دستور داد که ده تن از اصحاب قابل اعتماد را احضار کند و به منزل حضرت بفرستد تا اینکه شبانه روز در آنجا بمانند .تمام این اشخاص در خانه حضرت ماندند تا آن حضرت وفات کردند.معتمد ماموری را به خانه امام فرستادند تا تمام اتاقها را بازرسی کند،بعد اتاقها را مهر و موم کند و به دنبال فرزند امام بگردد.کنیزان حضرت را بازرسی کردند و یکی از کنیزان که احتمال بارداری داشت را در اتاقی نگه داشتند و بر او نگهبان گماردند.پس از دفن حضرت،سلطان و مردم به جستجوی فرزند او بر آمدند.خانه را بسیار تفتیش کردند و بعد از نا امید شدن از آبستن بودن کنیز اموالش را بین مادرش و برادرش تقسیم کردند.(اصول کافی).
و همچنین هنگامی که برخی از شیعیان قم برای دادن وجوهات خویش به سامرا آمده بودند و خبر وفات امام حسن عسگری علیه السلام را شنیدند بعضی افراد آنها را به نزد جعفر راهنمایی کردند . شیعیان نیز پس از آزمایش از تحویل اموال به جعفر خودداری کردند و به پیکی که امام زمان علیه السلام فرستاده بود وجوهات را تحویل دادند . پس از آن خبر این امر را به معتمد عباسی داده و او نیز دستور داد تا به جستجوی مجدد خانه امام علیه السلام و حتی خانه ی همسایگان بپردازند . در آن هنگام کنیزی به نام صیقل را که گویا به خاطر حفظ جان امام زمان علیه السلام ادعای بارداری کرده بود دستگیر کردند و به مدت دو سال نگاه داشتند تا آن که به باردار نبودن وی مطمئن شده و او را رها ساختند (کمال الدین و تمام النعمه)

حمد و ثناي اللهي

1.اَلْحَمْدُلِلَّهِ الَّذى عَلا فى تَوَحُّدِهِ وَدَنا فى تَفَرُّدِهِ وَجَلَّ فى سُلْطانِهِ وَعَظُمَ فى اَرْكانِهِ، وَاَحاطَ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عِلْماً وَ هُوَ فى مَكانِهِ وَ قَهَرَ جَميعَ الْخَلْقِ بِقُدْرَتِهِ وَ بُرْهانِهِ، حَميداً لَمْ يَزَلْ، مَحْموداً لايَزالُ (وَ مَجيداً لايَزولُ، وَمُبْدِئاً وَمُعيداً وَ كُلُّ أَمْرٍ إِلَيْهِ يَعُودُ).

2.بارِئُ الْمَسْمُوكاتِ وَداحِى الْمَدْحُوّاتِ وَجَبّارُالْأَرَضينَ وَالسّماواتِ، قُدُّوسٌ سُبُّوحٌ، رَبُّ الْمَلائكَةِ وَالرُّوحِ، مُتَفَضِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ بَرَأَهُ، مُتَطَوِّلٌ عَلى جَميعِ مَنْ أَنْشَأَهُ يَلْحَظُ كُلَّ عَيْنٍ وَالْعُيُونُ لاتَراهُ. كَريمٌ حَليمٌ ذُوأَناتٍ، قَدْ وَسِعَ كُلَّ شَىْ‏ءٍ رَحْمَتُهُ وَ مَنَّ عَلَيْهِمْ بِنِعْمَتِهِ.

3.لا يَعْجَلُ بِانْتِقامِهِ، وَلايُبادِرُ إِلَيْهِمْ بِمَا اسْتَحَقُّوا مِنْ عَذابِهِ. قَدْفَهِمَ السَّرائِرَ وَ عَلِمَ الضَّمائِرَ، وَلَمْ تَخْفَ عَلَيْهِ اَلْمَكْنوناتُ ولا اشْتَبَهَتْ عَلَيْهِ الْخَفِيّاتُ.

4.لَهُ الْإِحاطَةُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ، والغَلَبَةُ على كُلِّ شَى‏ءٍ والقُوَّةُ فى كُلِّ شَئٍ والقُدْرَةُ عَلى‏ كُلِّ شَئٍ وَلَيْسَ مِثْلَهُ شَىْ‏ءٌ. وَ هُوَ مُنْشِئُ الشَّىْ‏ءِ حينَ لاشَىْ‏ءَ دائمٌ حَىٌّ وَقائمٌ بِالْقِسْطِ، لاإِلاهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزيزُالْحَكيمُ.

5. جَلَّ عَنْ أَنْ تُدْرِكَهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ يُدْرِكُ الْأَبْصارَ وَ هُوَاللَّطيفُ الْخَبيرُ. لايَلْحَقُ أَحَدٌ وَصْفَهُ مِنْ مُعايَنَةٍ، وَلايَجِدُ أَحَدٌ كَيْفَ هُوَمِنْ سِرٍّ وَ عَلانِيَةٍ إِلاّ بِمادَلَّ عَزَّوَجَلَّ عَلى‏ نَفْسِهِ.

6.وَأَشْهَدُ أَنَّهُ اَللَّهُ ألَّذى مَلَأَ الدَّهْرَ قُدْسُهُ، وَالَّذى يَغْشَى الْأَبَدَ نُورُهُ، وَالَّذى يُنْفِذُ أَمْرَهُوَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفْواً أَحَدٌ. إلاهٌ واحِدٌ وَرَبٌّ ماجِدٌ يَشاءُ فَيُمْضي، وَيُريدُ فَيَقْضي، وَيَعْلَمُ فَيُحْصي، وَيُميتُ وَيُحْيي، وَيُفْقِرُ وَيُغْني، وَيُضْحِكُ وَيُبْكي، (وَيُدْني وَ يُقْصي) وَيَمْنَعُ وَ يُعْطى، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى‏ كُلِّ شَىْ‏ءٍ قَديرٌ.

7.يُولِجُ الَّليْلَ فِى النَّهارِ وَيُولِجُ النَّهارَ فىِ الَّليْلِ، لاإِلاهَ إِلاّهُوَالْعَزيزُ الْغَفّارُ. مُسْتَجيبُ الدُّعاءِ وَمُجْزِلُ الْعَطاءِ، مُحْصِى الْأَنْفاسِ وَ رَبُّ الْجِنَّةِ وَالنّاسِ، الَّذى لايُشْكِلُ عَلَيْهِ شَىْ‏ءٌ، وَ لايُضجِرُهُ صُراخُ الْمُسْتَصْرِخينَ وَلايُبْرِمُهُ إِلْحاحُ الْمُلِحّينَ.

8.اَلْعاصِمُ لِلصّالِحينَ، وَالْمُوَفِّقُ لِلْمُفْلِحينَ، وَ مَوْلَى الْمُؤْمِنينَ وَرَبُّ الْعالَمينَ. الَّذِى اسْتَحَقَّ مِنْ كُلِّ مَنْ خَلَقَ أَنْ يَشْكُرَهُ وَيَحْمَدَهُ (عَلى‏ كُلِّ حالٍ).

9.أَحْمَدُهُ كَثيراً وَأَشْكُرُهُ دائماً عَلَى السَّرّاءِ والضَّرّاءِ وَالشِّدَّةِ وَالرَّخاءِ، وَأُومِنُ بِهِ و بِمَلائكَتِهِ وكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ. أَسْمَعُ لاَِمْرِهِ وَاُطيعُ وَأُبادِرُ إِلى‏ كُلِّ مايَرْضاهُ وَأَسْتَسْلِمُ لِماقَضاهُ، رَغْبَةً فى طاعَتِهِ وَ خَوْفاً مِنْ عُقُوبَتِهِ، لاَِنَّهُ اللَّهُ الَّذى لايُؤْمَنُ مَكْرُهُ وَلايُخافُ جَورُهُ.

10. وَأُقِرُّلَهُ عَلى‏ نَفْسى بِالْعُبُودِيَّةِ وَ أَشْهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِيَّةِ، وَأُؤَدّى ما أَوْحى بِهِ إِلَىَّ حَذَراً مِنْ أَنْ لا أَفْعَلَ فَتَحِلَّ بى مِنْهُ قارِعَةٌ لايَدْفَعُها عَنّى أَحَدٌ وَإِنْ عَظُمَتْ حيلَتُهُ وَصَفَتْ خُلَّتُهُ - لاإِلاهَ إِلاَّهُوَ - لاَِنَّهُ قَدْأَعْلَمَنى أَنِّى إِنْ لَمْ أُبَلِّغْ ما أَنْزَلَ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ) فَما بَلَّغْتُ رِسالَتَهُ، وَقَدْ ضَمِنَ لى تَبارَكَ وَتَعالَى الْعِصْمَةَ (مِنَ النّاسِ) وَ هُوَاللَّهُ الْكافِى الْكَريمُ.

11. فَأَوْحى إِلَىَّ: (بِسْمِ‏اللَّهِ الرَّحْمانِ الرَّحيمِ، يا أَيُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ــ فى عَلِىٍّ يَعْنى فِى الْخِلاَفَةِ لِعَلِىِّ بْنِ أَبى طالِبٍ ــ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ).

12. مَعاشِرَالنّاسِ، ما قَصَّرْتُ فى تَبْليغِ ما أَنْزَلَ اللَّهُ تَعالى إِلَىَّ، وَ أَنَا أُبَيِّنُ لَكُمْ سَبَبَ هذِهِ الْآيَةِ: إِنَّ جَبْرئيلَ هَبَطَ إِلَىَّ مِراراً ثَلاثاً يَأْمُرُنى عَنِ السَّلامِ رَبّى - وَ هُوالسَّلامُ - أَنْ أَقُومَ فى هذَا الْمَشْهَدِ فَأُعْلِمَ كُلَّ أَبْيَضَ وَأَسْوَدَ: أَنَّ عَلِىَّ بْنَ أَبى طالِبٍ أَخى وَ وَصِيّى وَ خَليفَتى (عَلى‏ أُمَّتى) وَالْإِمامُ مِنْ بَعْدى، الَّذى مَحَلُّهُ مِنّى مَحَلُّ هارُونَ مِنْ مُوسى‏ إِلاَّ أَنَّهُ لانَبِىَّ بَعْدى وَهُوَ وَلِيُّكُمْ بَعْدَاللَّهِ وَ رَسُولِهِ،

13. وَقَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ تَبارَكَ وَ تَعالى‏ عَلَىَّ بِذالِكَ آيَةً مِنْ كِتابِهِ (هِىَ): (إِنَّما وَلِيُّكُمُ‏اللّهُ وَ رَسُولُهُ وَالَّذينَ آمَنُواالَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ و وَيُؤْتونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ)، وَ عَلِىُّ بْنُ أَبى طالِبٍ الَّذى أَقامَ الصَّلاةَ وَ آتَى‏الزَّكاةَ وَهُوَ راكِعٌ يُريدُاللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فى كُلِّ حالٍ.

14. وَسَأَلْتُ جَبْرَئيلَ أَنْ يَسْتَعْفِىَ لِىَ (السَّلامَ) عَنْ تَبْليغِ ذالِكَ إِليْكُمْ - أَيُّهَاالنّاسُ - لِعِلْمى بِقِلَّةِ الْمُتَّقينَ وَكَثْرَةِ الْمُنافِقينَ وَإِدغالِ اللّائمينَ وَ حِيَلِ الْمُسْتَهْزِئينَ بِالْإِسْلامِ، الَّذينَ وَصَفَهُمُ‏اللَّهُ فى كِتابِهِ بِأَنَّهُمْ يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مالَيْسَ فى قُلوبِهِمْ، وَيَحْسَبُونَهُ هَيِّناً وَ هُوَ عِنْدَاللَّهِ عَظيمٌ.

15. وَكَثْرَةِ أَذاهُمْ لى غَيْرَ مَرَّةٍ حَتّى‏ سَمَّونى أُذُناً وَ زَعَمُوا أَنِّى كَذالِكَ لِكَثْرَةِ مُلازَمَتِهِ إِيّاىَ وَ إِقْبالى عَلَيْهِ (وَ هَواهُ وَ قَبُولِهِ مِنِّى) حَتّى‏ أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فى ذالِكَ (وَ مِنْهُمُ الَّذينَ يُؤْذونَ النَّبِىَّ وَ يَقولونَ هُوَ أُذُنٌ، قُلْ أُذُنُ ـ (عَلَى‏الَّذينَ يَزْعُمونَ أَنَّهُ أُذُنٌ) ـ خَيْرٍ لَكُمْ، يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ يُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنينَ) الآيَةُ. وَلَوْشِئْتُ أَنْ أُسَمِّىَ الْقائلينَ بِذالِكَ بِأَسْمائهِمْ لَسَمَّيْتُ وَأَنْ أُوْمِئَ إِلَيْهِمْ بِأَعْيانِهِمْ لَأَوْمَأْتُ وَأَنْ أَدُلَّ عَلَيْهِمُ لَدَلَلْتُ، وَلكِنِّى وَاللَّهِ فى أُمورِهمْ قَدْ تَكَرَّمْتُ.

16. وَكُلُّ ذالِكَ لايَرْضَى اللَّهُ مِنّى إِلاّ أَنْ أُبَلِّغَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَىَّ (فى حَقِّ عَلِىٍّ)، ثُمَّ تلا: (يا أَيُّهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ - فى حَقِّ عَلِىٍّ - وَ انْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ).